BEDELLİ ASKERLİK SEBEBİYLE KIDEM TAZMİNATI ALINABİLİR Mİ?
Gündemde çoğu kişinin beklediği bedelli askerlik düzenlemesi 3 Ağustos 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe girmiştir. Bu kanuna göre, 15.000 TL bedel ile 1 Ocak 1994 dahil olmak üzere bu tarihten daha önce doğan kişiler, 21 gün silah altına alınacak ve askerlik hizmetini tamamlayacaklardır. Son başvuru 3 Kasım’dır. Bu haktan faydalanmak isteyen pek çok kişinin aklında ise aynı soru işareti oluşmaktadır;
- Bedelli askerlikten faydalanan kişi kıdem tazminatına hak kazanabilir mi?
İş Kanunu’nda; askerlik yapacak olan işçiye, iş sözleşmesini haklı nedenle fesih imkanı tanınmıştır. Bunun sonucu olarak işçi kıdem tazminatına hak kazanabilmektedir. Askerliğin kısa dönem ya da uzun dönem olması arasında bir fark bulunmamaktadır. Ancak kanunda bedelli askerlik durumunda işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmayacağı durumuna değinilmemiştir. Bu konu farklı yorumlara ve farklı uygulamalara yol açmıştır.
1475 Sayılı Kanun md. 14’e göre ; “muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla” iş sözleşmesinin, işçi tarafından feshedilmesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanılacağı belirtilmiştir. Bu genel bir hükümdür.
Ancak burada 7146 Sayılı Kanun’un geçici 55. Maddesi karşımıza çıkmaktadır. Nedir geçici 55. Madde? Bu maddeye göre; “çalışanların ücretsiz izinli sayılacağı” belirtilmiştir. Bu madde ile İş Kanunu Md 14 hükmüne karşı özel bir hüküm getirildiği düşünülüyor olsa da Yargıtay’ın eski içtihatlarına baktığımızda durum farklı şekilde yorumlanmaktadır.
Yargıtay eski kararlarında; bedelli askerlik sebebiyle kıdem tazminatı alabilmek için “silah altında bulunmak” zorunluluğu olduğunu belirtmiştir. Eski bedelli askerlik kanunlarında, silah altına alınmadan sadece paranın ödenmesi ile askerlik görevi yerine getirilebilmekte idi. Bu durumda kişi hiç silah altına alınmadığı ve dolayısıyla iş sözleşmesi devam ettiği için kıdem tazminatına da hak kazanamıyordu. Ancak 2018 bedelli askerlik uygulamasına göre; kişi 21 gün silah altına alınmaktadır. Bu sebeple 2018 uygulamasında kıdem tazminatına da hak kazanılacağı söylenebilir. Nitekim 2011 yılındaki bedelli askerlik uygulamasında da yargı, kişilerin fiili eğitim aldıkları gerekçesiyle kıdem tazminatının ödeneceğine yönelik karar vermiştir.
Burada Geçici 55. Maddenin önemi kendini nasıl gösteriyor? Burada işçinin seçimlik hakkı olduğu söylenebilir. İşçi dilerse işten ayrılarak kıdem tazminatına hak kazanabileceği gibi, işten ayrılmadan ücretsiz izinde kullanabilecektir. Yani işçiye seçimlik hak tanındığı yorumu yapılabilir.
- Bedelli Askerlik Sebebiyle İşten Ayrılmak İsteyen İşçi Ne Yapmalıdır?
Bedelli askerlik sebebiyle işten ayrılmak isteyen işçi, Askerlik Şubesi’nden alacağı sevk belgesini ve iş sözleşmesinin askerlik sebebiyle feshine yönelik dilekçeyi işverene vermelidir. İşveren kıdem tazminatını ödememekte ısrar ediyorsa, zorunlu arabulucuya başvuru yapmalı, bu şekilde de bir uzlaşı sağlanamıyorsa dava açmalıdır.
- Bedelli Askerlik Sebebiyle İşsizlik Maaşı Alınabilir mi?
Askerlik süresince işsizlik maaşı alınamaz. Ancak terhis olan askerler, askerlik süresinin bitiminden itibaren, diğer şartların da varlığı halinde İŞKUR’a başvurarak işsizlik maaşına hak kazanabilir. Ancak ayrıldığı işyerinin işten çıkış bildirgesinde “askerlik kodu”nu işaretlemesi çok önemlidir. Bedelli askerlik sebebiyle işten ayrıldığınız takdirde çıkış bildirgenizde bu hususa mutlaka dikkat edin.
Bu maaşı almak için, kişinin işten ayrıldığı tarihten itibaren 90 gün içerisinde askerlik görevine başlaması gerekmektedir. İşten ayrılmadan önceki son 3 yılda 600 gün prim ödenmesi ve son 120 gün kesintisiz prim ödemesinin yatırılmış olması da gerekmektedir.
- Bedelli Askerlik Sebebiyle İşe İade Davası Açılabilir mi?
Yargıtay Genel Kurulu’na göre, askerlik sebebiyle işten ayrılan işçi, askerlik görevinin bitiminde işe iade davası açamaz. Ancak, işverenden İş Kanunu md. 31’e göre; işe başlamayı talep edebilir. İşveren işçiyi işe almadığı takdirde 3 aylık ücretinde tazminat ödemek zorundadır. Dolayısıyla işçinin işe iade davası açma hakkı bulunmasa da işverenin işe başlatmadığı takdirde 3 aylık tutarında tazminat ödeme zorunluluğu bulunmaktadır.
Bu konuda Gaziantep ve çevre illerde İş Hukuku Avukatı olarak avukatlık ve danışmanlık hizmeti vermekteyiz. Detaylı bilgi için tarafımızla iletişime geçiniz.
Aşağıdaki yazılarımızı da okuyabilirsiniz:
İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir mi?,
Kıdem Tazminatı Hangi Şartlarda Verilir?
Koronavirüs İş Kazası Sayılıyor Mu?
İş Hukukunda İkale Sözleşmesi Nedir? İkalenin Şartları Nelerdir?
Son Yazılar
