İş sözleşmesinin haklı nedenle feshi, belirli koşulların altında mümkündür. 4857 Sayılı İş Kanunu, işçi açısından haklı nedenle fesih sebeplerini 24. Maddede, işveren açısından haklı nedenle fesih sebeplerini ise 25. Maddede belirtmiştir. İş sözleşmesinin belirli şartlarla feshi her iki taraf için de belirli şartlar dahilinde mümkün olsa da, bu hak süreye tabidir.
Haklı Nedenle İş Sözleşmesinin Feshi Süresi
İş sözleşmesini haklı nedenle fesih belirli süreye tabidir. Bu süre, sebebin öğrenildiği tarihten itibaren 6 iş günü, her halde fiilin öğrenildiği günden itibaren 1 yıldır. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz. Sürenin hesabında olayı öğrenme günü sayılmaz ve takip eden iş günleri sayılarak altıncı günün bitiminde haklı fesih yetkisi sona erer.
Özellikle kurumsal şirketlerde, insan kaynakları veya disiplin kurulu, feshe yetkili olup, haklı sebep bu mercilerin önüne gelene kadar 6 iş günü olan süre sona erebilmektedir. Bu noktada öğrenme tarihinin ne zaman olduğu oldukça önem taşır. Yargıtay aşağıdaki kararında sürenin başlangıcının disiplin soruşturmasının başladığı tarih olarak değil, feshe yetkili merciin durumu öğrendiği tarihten itibaren başlayacağını belirtmiştir.
İşverenin tüzel kişi olması durumunda altı iş günlük süre feshe yetkili merciin öğrendiği günden başlar. Bu konuda müfettiş soruşturması yapılması, olayın disiplin kurulunca görüşülmesi süreyi başlatmaz. Olayın feshe yetkili kişi ya da kurula intikal ettirildiği gün altı iş günlük sürenin başlangıcını oluşturur.” (Yargıtay 7. HD, 2014/11215 E., 2014/18345 K.)
Geçerli Nedenle İş Sözleşmesinin Feshi Süresi
İş Kanunu iş sözleşmesinin haklı nedenle feshi aşamasında süre sınırlaması getirmişse de, geçerli nedenle iş sözleşmesinin feshi halinde, Yargıtay feshin “makul sürede” yapılması gerektiğini belirtmiştir. Yine Yargıtay bir kararında 3 ay sonra yapılan feshin makul süreye uygun olmayacağına karar vermiştir.
İşçi Tarafından İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi Sebepleri
- Sağlık sebepleri:
-İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa,
-İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa,
- Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
-İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa,
-İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa,
-İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa,
-İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa,
-İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,
Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa,
- Zorlayıcı sebepler:
-İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
İşveren Tarafından İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi Sebepleri
- Sağlık sebepleri:
– İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hâle gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi,
– İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda
– ) Yukarıda sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz, toplam on altı haftanın bitiminde başlar,
- Ahlak Ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller Ve Benzerleri:
– İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması,
– İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması,
– İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması,
– İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması,
– İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması,
– İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi,
– İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi,
– İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi,
– İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması,
- Zorlayıcı sebepler:
– İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması,
-İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın ihbar bildirim süresini aşması halinde işveren haklı nedenle iş sözleşmesini sona erdirebilir.
Bu konu ile ilgili aşağıdaki yazımızı da okuyabilirsiniz:
Son Yazılar
