İş davalarında organik bağ, işverenlerin aslında aynı kişi ya da kişiler olmasına rağmen, farklı işverenler varmış gibi, işçiyi çalışıyor göstermeleri halinde organik bağın varlığından bahsedilir. İş davalarında organik bağın önemi başlıca işçilik hak ve alacaklarından olan kıdem, ihbar süresi, yıllık izin süresi, işe iade davası gibi işçinin çalışma süresinin önemli olduğu konularda ortaya çıkar. Mahkeme tarafından işverenler arasında organik bağın olduğuna yönelik tespit yapılırsa, işçi sanki işyerinde kesintisiz çalışmış gibi kabul edilerek işçilik hak ve alacakları bu hesaba göre yapılır.
İş davalarında organik bağın tespiti yapıldığı takdirde önceki işveren ve mevcut işverenler arasında müşterek ve müteselsil sorumluluk gündeme gelir. Yani her işveren işçilik alacaklarından birlikte sorumlu olur.
İşverenler Arasında Organik Bağ Halleri
Ticaret sicil gazetesinde işverenlerin adreslerinin aynı olması, faaliyet alanlarının veya ortaklarının aynı olması organik bağa işaret eder. İşçinin yaptığı işin işvereninin farklı, sigortalı gösterenin farklı olması halinde de organik bağdan bahsedilebilir. Bir şirketin hakim sermaye ortakları ile diğer şirketin ortaklarının aynı olması halinde de organik bağdan bahsedilir. İşçinin haberi dahi olmadan bir şirketten diğer şirkete geçmesi halinde organik bağ vardır.
Organik Bağın Olduğuna Dair Yargıtay Kararları
Yargıtay 9. H.D. 2016/29064 E. 2016/20166 K. “Diğer taraftan organik bağ ilişkisinde işveren sıfatı olan tüzel kişinin, işçinin iş sözleşmesinden veya iş kanunundan doğan haklarını kullanmasının engellenmesi için temsilde farklı kişiliklere yer vermesi söz konusudur. Bu durumda tüzel kişinin bağımsızlığı sınırlanır ve organik bağ içinde olunan kişi ile özdeş kabul edilir.”
Yargıtay 22. H.D. 2013/34997 E. 2014/5335 K. “Dosyadaki ve Dairemize incelenmek üzere gönderilen emsal dosyalardaki bilgi ve belgelere göre; 2005-2008 yılları arasında E… Soğutmacılık Klima Soğuk Hava Tesisleri İhracat İth. San. ve Tic. A. Ş.’nin M… Makine Isıtma Soğutma Otomasyon ve Tic. Ltd. Şti.’nin yüzde doksandokuz sahibi olduğu, her iki şirkette hisse sahibi olan A.. Ü.. 03.02.2009 tarihinde M… Ltd. Şti.’deki payını, 17.06.2009 tarihinde de E.. Soğutma AŞ’deki payını devrettiği, 2009 yılı Mart ayında E… Soğutmacılık A. Ş.’nin M… Ltd. Şti.’nin su faturasını ödediği, yine davacının sunduğu tediye fişlerinden E… Soğutmacılık A. Ş.’ nin M… Ltd. Şti.’nin işçi ücretleri ile M.. Ltd. Şti.’ne alınan mal bedellerini ödediği ve M.. Ltd. Şti.’ne sonradan fatura ettiği, davacı şahitleri tarafından her iki şirket işçilerinin aynı yemekhane ve servisi kullandıklarının, M.. Ltd. Şti. ‘nin yüzde seksen-doksan oranındaki işinin Ege Soğutmacılık AŞ.’ne parça imalatı olduğunun ve şirketler arasında işçi geçişleri bulunduğunun beyan edildiği; şirketlerden birinin onbeş, birinin onyedi numaralı yakın adreslerde faaliyet gösterdiği, sonradan M.. Ltd. Şti.’nin taşındığı, her iki şirkette payı bulunan A.. Ü.. emsal dosyalarda şahit olarak dinlendiği ve beyanında M… Ltd. Şti.’nin E…Soğutmacılık AŞ.’nin yan kuruluşu olduğunu, M… Ltd. Şti.’nin yüzde doksanbeş hissesinin E.. Soğutmacılık AŞ.’ye ait olduğunu, davalı firmaların aynı üretim sahasında aynı bölgede faaliyet gösterdiklerini, sahiplerinin de aynı olduğunu, M… firmasının klima parçaları ürettiğini, E… Soğutmacılık AŞ.’nin de bu parçaların montajını yaparak klima haline getirip iç ve dış piyasaya sunduğunu, E… Soğutmacılık AŞ.’de ihtiyaç olduğu zaman M… Ltd. Şti.’nin işçilerinin E.. Soğutmacılık AŞ.’ne hizmet arzı sunduklarını bildirdiği anlaşılmaktadır. Toplanan delillerin tüm dosya kapsamı ile birlikte değerlendirilmesi ile davalılar arasında organik bağ bulunduğu ve bu sebeple dava konusu işçilik alacaklarından davalı (S..) E… Soğutmacılık Klima Soğut Hava Tesisleri İhr. İth. San. Tic. AŞ.’nin de sorumlu tutulması gerektiği gözetilmeden, yanılgılı gerekçe ile davalı E.. Soğutmacılık Klima Soğut Hava Tesisleri İhr. İth. San. Tic. AŞ aleyhine açılan davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.”
Organik Bağın Olmadığına Dair Yargıtay Kararları
Yargıtay 9. H.D. 2020/5156 E. 2021/6452 K. “Somut uyuşmazlıkta; davacı vekili, müvekkilinin sondör olarak çalıştığı dönemin tümünde aynı kulede ve çeşitli sahalarda aynı işi yaptığını, sigortasının belirli dönemlerde başka firmalara aktarıldığını, geçişlerin toplu halde yapıldığını, … Sondaj Sanayi Tic.Ltd. Şti. adlı şirket sigortalısı olarak çalışmaya başladığını, aralıksız çalışmaya devam ederken sigortasının … İnşaat Turizm Ltd. Şti. olarak devam ettiğini, en son … Gıda Mad. Petr. Ltd Şti. firmasına geçirildiğini, son devralan firma olarak davalı … Mad. Petr. Ltd Şti.’nin tüm dönem çalışmasından sorumlu olduğunu, 2013 yılından itibaren Türkiye Petrol Anonim Ortaklığı asıl işverenliğinde çalıştığını iddia etmiştir. Her ne kadar, 2013 yılı öncesinde davacının çalışma kaydını bildiren dava dışı şirketler ile davalı … Ltd. Şti arasında davacı tanıklarının beyanlarına göre organik bağ, üçlü hizmet devri bulunduğuna ilişkin kanı ve varsayımından hareketle her üç şirkete bağlı gerçekleşen tüm hizmet süresine ilişkin işçilik alacaklarından mahkemece davalı … Ltd. Şti. sorumlu olduğu kabul edilmişse de, ticaret sicil kayıtlarına göre dava dışı … Sondaj Ltd. Şti ile davalı … Ltd. Şti ‘nin hakim ortaklarının dava dışı … İnş Ltd.Şti ortağı olması tek başına aralarında organik bağ veya birlikte istihdam, olduğunu kabule yeterli değildir. Davalı şirketin bağlı olduğu ticaret sicili ve işyeri adresi ile dava dışı şirketlerin her hangi bir bağlantısı bulunmamaktadır. Hizmet cetveline göre davacı, uyuşmazlık konusu 2013 yılı öncesi dönemde dava dışı şirketlerde farklı şehir (Aydın, Manisa, Kütahya Çanakkale, Edirne Konya, Denizli, Sakarya) ve ayrı işyerlerinde, davalı şirkette ise Trabzon ve Şanlıurfa’da görev yapmıştır. Davalı … Ltd. Şti ile davacının 2013 yılı öncesinde çalışma kaydını bildiren dava dışı şirketler arasında somut deliller ile organik bağ, üçlü hizmet devri olduğu dosya kapsamına göre ispatlanamamıştır. Hal böyle olunca; davalı … Mad. Petr. Ltd Şti.’nin tüm çalışma döneminden sorumlu kabul edilerek hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.”
Büromuz İş Hukukundan kaynaklı davalar Gaziantep ve yakın illerde avukatlık ve danışmanlık hizmeti vermektedir. Detaylı bilgi için arayabilirsiniz.
Aşağıdaki yazılarımızı da okuyabilirsiniz:
Kıdem Tazminatında Gelir Vergisi İadesi
Son Yazılar
