İşveren işçinin hak kazandığı ücret, fazla mesai ve diğer hak ve alacaklarını banka kanalıyla ödemek zorundadır. Ancak uygulamada çoğu işveren, asgari ücret tutarını banka ile, kalan maaşı ise elden ödemektedir. Ya da işveren maaşın tamamını banka ile ödese de fazla mesai alacaklarını elden ödemektedir. Her iki durumda da işçinin prim ödemeleri eksik yatmakta, işçiye emekli aylığı bağlandığında hak ettiğine kıyasla daha az emekli aylığı bağlanmaktadır. Bu durum işçi açısından hak kaybı demektir. İşçiye elden ödeme yapılması halinde, işçinin iş sözleşmesini haklı sebeple fesih hakkı vardır.
İşçiye yapılan ödemelerin elden yapılması, işveren açısından da maddi kayba sebebiyet verebilir. Şöyle ki, işveren vergi ya da daha az prim ödemek için bu yola başvursa da yapılacak denetim veya yargılama ile, işçinin gerçek alacağı tespit edildiği takdirde, SGK tarafından usulsüzlük sebebiyle işvernee idari para cezası verilecektir.
İşçiye Elden Ödeme Yapılırsa Kıdem Tazminatı Ödenir mi?
İşçinin haklı sebeple iş sözleşmesini feshettiği her durumda, kıdem tazminatına hak kazanan işçiye tazminatı ödenecektir. Uygulamada her ne kadar işçi haklı sebeple iş sözleşmesini feshetse de, işveren işçiyi devamsızlık yapmış gibi göstererek veya istifa gibi göstererek kıdem tazminatını ödemekten kaçınabilir. Elden maaşını ya da fazla mesaisini alan işçi, arabuluculuk ya da iş davası açma yoluna gittiği takdirde kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanır. Bu sürecin avukat ile sonuçlandırılması hak kaybı yaşamama anlamında oldukça önemlidir.
İşveren, işçiye kıdemini ödeyeceğini vaat ederek, istifa dilekçesi veya arabuluculuk tutanağı imzalatabilir. Böyle durumla karşılaşan işçi, ilerde hak kaybı yaşamamak adına mutlaka avukata danışmalıdır.
İşçinin Elden Ödeme Aldığı Nasıl İspat Edilir?
İşçinin elden ödeme aldığı her türlü yasal delille ispat edilebilir. İş davalarında bu konuda başvurulacak ilk delil ise tanıktır. Mahkemeye bildirilecek tanıklar belirlenirken, işçi ile en azından bir dönem aynı işyerinde çalışan, benzer işler yapan, işçinin çalışma koşullarını bilen tanıklar olması oldukça önemlidir.
İşçinin elden ödeme alması, tanık dışında, kamera kaydı, kabul anlamına gelen mesaj kaydı ve başkaca delillerle de ispatlanabilir.
Elden Ücret Ödenmesine İlişkin Yargıtay Kararı
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 07.01.2019 tarih ve E.2015/27995. K.2019/48 sayılı kararında;
“İşçinin sigorta primlerinin hiç yatırılmaması veya eksik bildirilmesi, sosyal güvenlik hakkını ilgilendiren bir durum olsa da Dairemizin 1475 Sayılı Kanun döneminde istikrar kazanmış olan görüşü, 4857 Sayılı İş Kanunu döneminde de devam etmekte olup, sigorta primlerinin hiç yatırılmaması, eksik yatırılması veya düşük ücretten yatırılması hallerinde de işçinin haklı fesih imkânı vardır.”
Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmeliğin 10. Maddesi’ne göre, “İşyerleri ve işletmelerinde İş Kanunu hükümlerinin uygulandığı işverenler ile üçüncü kişiler, Türkiye genelinde çalıştırdıkları işçi sayısının en az beş olması halinde, çalıştırdıkları işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödemekle yükümlüdürler” denmektedir.
Sonuç olarak; elden ödeme yapılmak suretiyle sigorta primleri eksik ödeniyorsa iş sözleşmesi haklı sebeple feshedilebilir.
Son Yazılar
