Velayet altında bulunmayan küçüğün ve kendi şahsını ya da kendi mallarını yönetemeyen, korunmaya muhtaç ergin kişilerin korunması amacına hizmet eden kuruma vesayet adı verilir. Vesayet altındaki kişilerin mallarını ve haklarını koruması için mahkeme tarafından atanacak kişiye ise vasi denir.
Vasi atanması kanuni bir zorunluluktan kaynaklanabileceği gibi isteğe bağlı da olabilir.
Vasi Atanmasını Gerektiren Sebepler Nelerdir?
– 18 yaşını doldurmamış küçüğün velayet altında bulunmaması,
– Akıl hastalığı ve akıl zayıflığı
– Savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı ve kötü yönetim,
– Hapis cezası,
– Kişinin kendisinin talep etmesi.
- Küçükler İçin Vasi Atanması. Velayet altında bulunmayan her küçük vesayet altına alınır. Ana ve babanın her ikisinin ölümü, ana ve babadan velayet hakkının alınması, evlat edinenin velayetinin son bulması gibi sebeplerin ortaya çıkması halinde küçüğe mahkeme kararıyla vasi atanır.
- Akıl Hastalığı ve Akıl Zayıflığı Sebebiyle Vasi Atanması
Akıl hastalığı sebebiyle işlerini göremeyen, kendisine sürekli yardım gereken ya da başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan her kişi kısıtlanır. Gördüğümüz gibi burada hem kişinin kendisi hem de dolaylı olarak toplum güvenliğinin sağlanması amaçlanmaktadır. Hakim vesayet davasında resmi sağlık kurulu raporu için kişinin hastaneye sevkini sağlayacak ve heyet raporu alacaktır. Hakim bu raporu dikkate alarak kişinin dinlenip dinlenmeyeceğine karar verir.
- Savurganlık, Alkol veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı, Kötü Yönetim Sebebiyle Vasi Atanması
Bu sebeplerle kendisini veya ailesini maddi olarak zor duruma sokan ve bu yüzden devamlı gözetime ihtiyaç duyan her ergin kısıtlanır. Burada dikkat edilmesi gereken bu durumların tek bir olaya ilişkin olmayıp, süreklilik arz etmesidir. Örneğin olağan zaman aralıklarıyla alkol kullanmak kısıtlama sebebi oluşturmaz, vesayet için gereken aşırı derecede kullanma halidir. Savurganlık ise kişinin kendi gücünden daha fazla ve yararsız harcama yapması hali olarak tanımlanmıştır. Bu durumda da kişi kısıtlanabilir. Ancak bir kimsenin bu nedenlerle kısıtlanabilmesi için, kendisini veya ailesini yoksulluğa düşürme tehlikesine sebep olması ve bu yüzden devamlı koruma ve bakıma muhtaç olması ya da başkalarının güvenliğini tehdit etmesi gerekir.
- Özgürlüğü Bağlayıcı Ceza Sebebiyle Vasi Atanması
1 yıl ve daha uzun süreli hapis cezasına mahkum olan her ergin kısıtlanır. Henüz yargılaması devam eden tutuklulara değil hüküm almış kişilere vasi tayin edilir. Cezayı yerine getirmekle görevli makam durumu vesayet makamına bildirir.
- İstek Halinde Vasi Atanması
Kişi; bedensel ve zihinsel zayıflığa yol açacak düzeyde yaşlı olması, işini göremeyecek kadar sakatlık yaşaması, malvarlığını deneyimsizlik sebebiyle yönetememesi ve işini halledemeyecek kadar ağır hastalığa yakalanması halinde kısıtlanmasını yetkili merciden talep edebilir. Hakim burada kısıtlanacak kişiyi mutlaka dinlemelidir.
Vasi Tayininde Usul Nedir?
Vesayet makamı öncelikle vesayet altına alınacak kişinin eşini, annesini, babasını ve diğer yakınlarını vasilik koşullarına sahip bulunmaları halinde bu göreve atar. Haklı sebepler engel olmadıkça, vasiliğe vesayete altına alınacak kişinin ya da anne babasının gösterdiği kimse atanır. Hakim kısıtlama altına alınacak kişiyi ayırt etme gücüne sahip olması halinde dinlemeli ve dikkate almalıdır. Eğer kişi akıl hastalığı sebebiyle kısıtlama altına alınacaksa sağlık kurulu raporu da talep edilmelidir. Dava sonucunda kişiye vasi atandığı takdirde, kararın kesinleşmesinin akabinde kısıtlının yerleşim yeri ve nüfusa kayıtlı olduğu yerde ilan yapılır. Kısıtlama kararı iyiniyetli üçüncü kişileri ilandan önce etkilemez. Tam ehliyetsizlik durumu saklıdır.
Vasiliğe Engel Sebepler Nelerdir?
- Kısıtlılar,
- Kamu hizmetinden yasaklılar ve haysiyetsiz hayat sürenler,
- Menfaati kısıtlanacak kişinin menfaati ile çatışanlar ve
- İlgili vesayet daireleri hakimler vasi olarak atanamazlar.
Vasilikten Kaçınma Sebepleri Nelerdir?
- 60 yaşını dolduranlar,
- Bedensel özürleri ve sürekli hastalıkları sebebiyle bu görevi yapamayacak olanlar,
- 4 ten çok çocuğun velisi olanlar,
- Üzerinde vasilik görevi olanlar,
- Cumhurbaşkanı, TBMM ve Bakanlar Kurulu üyeleri, hakimler ve savcılar.
Vasilik görevinin sona ermesi ve vasilik görevine itiraz konusunu diğer yazımızda yer verilmiştir.
Büromuz; Vasi tayini davaları ve Aile Hukuku’ndan kaynaklanan davalar hakkında Gaziantep ve yakın illerde avukatlık ve danışmanlık hizmeti vermektedir. Detaylı bilgi için tarafımızla iletişime geçiniz.
Aşağıdaki yazılarımızı da okuyabilirsiniz:
Yaş Büyütme ve Yaş Küçültme Davaları Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Son Yazılar
